Titel: Verhalen uit de binnenstad
Oorspronkelijke titel: Tales from the Inner City
Auteur: Shaun Tan
Illustrator: Shaun Tan
Vertaler: Eva Gerlach (pseudoniem voor Margaret Dijkstra)
1e Uitgave: 2018
Uitgever; Querido, Amsterdam
Genre: fictie - kortverhalen, poëzie en illustraties
Thema: milieuverontreiniging, verstedelijking, politieke, economische en sociale mistoestanden
Leeftijd: vanaf 15 jaar
Pagina's: 235
Locatie: een onbekende, zwaar vervuilde grootstad in de toekomst waar de natuurlijke biotoop van de lokale fauna en flora verdwenen is
Personages: stadsmensen, een boom en antropomorfe dieren (krokodillen, beren, ...)
Periode: ergens in de niet zo verre toekomst
Deze bundel bevat 3 gedichten, 22 kortverhalen en talloze illustraties. Elk deel kan op zichzelf staan, maar ze versterken elkaar door hun gemeenschappelijk thema.
Op de achtergrond van een anonieme, zwaar vervuilde grootstad krijgen we een inkijk in de zwarte levensomstandigheden van mens en dier. De meeste stedelingen willen de dieren niet bewust schaden, maar hun onachtzaamheid heeft rampzalige gevolgen. De laatste neushoorn sterft omdat hij in de weg loopt, vissen leven in de lucht omdat het water enorm vervuild is en krokodillen en herten leven in een kunstmatige leefomgeving in een wolkenkrabber omdat het moeras en het bos verdwenen zijn.
De meeste hoofdpersonages zijn surrealistische, antropomorfe dieren die proberen te overleven in onnatuurlijke omstandigheden. In het begin van het boek vond ik het moeilijk om me in te leven in deze absurde, deprimerende wereld, maar hoe meer het boek vorderde, hoe meer ik met de dieren ging meevoelen.
Ik begon na verloop van tijd relaties te zien met onze wereld en met andere (maatschappijkritische) literatuur. Ik wou dat ik de secretaresse in het kikkerverhaal het boek 'Animal Farm' kon laten lezen. De rijkdom van deze stad is oneerlijk verdeeld en het werkvolk heeft weinig rechten. Een betere sociale bescherming en een herverdeling van het vermogen is wenselijk.
De beren hadden recht op de aarde nog voor de mensen opdoken en het land claimden. Deze situatie lijkt op de geschiedenis van de Aboriginals en de indianen. Het berenverhaal herhaalt zich momenteel in Myanmar,. De bevolking wordt er monddood gemaakt en de democratie wordt verdrongen.
De duiven die wonen in het lege beursgebouw lijken geïnspireerd op kritiek die Joris Luyendijk uit op de bankwereld in 'Dit kan niet waar zijn', hoewel het onwaarschijnlijk is dat Tan dit Nederlandstalige boek gelezen heeft.
Op pagina 189 lijkt het wel of Trump in het verhaal zit wanneer de mensheid reageert met weer een tegenaanklacht, beroep aantekenen, procedurefouten zoeken, ... ook al weten we dat de beren het recht aan hun kant hebben.
In het verhaal over de tijger weigeren mensen om preventief een masker te dragen op hun achterhoofd omdat het belachelijk staat, maar het kan wel hun leven redden. De analogie met onze mondmaskers is niet ver te zoeken.



Het volgende fragment toont duidelijk de depressieve toon van deze bundel:
'Het spannende aan een buitenkans is niet zozeer de blijdschap over je meevaller, als de perverse angst om die te verliezen, vooral wanneer het gaat om zo’n jackpot. Het hing als een donkere schaduw over alles heen: opnieuw dat gevoel van besmet plezier. De angst, nee, de verwachting van een monumentale blunder was nooit ver verwijderd van ons veel oppervlakkiger optimisme.'
Qua schrijfstijl varieert Tan tussen korte, krachtige slogans ('Sentiment brengt geen dividend') en heerlijke beeldspraak ('Onze aderen vlamden van de heerlijke adrenaline'). Wat mij vooral aansprak waren de wonderlijke illustraties.
Dit boek raakt meer dan één gevoelige snaar: discriminatie, migratie, sociale groepsdruk, milieuvervuiling, economisch gewin, uitbuiten van personeel, ... Deze trieste verzameling maakt dat het geen leuk boek is, maar wel maatschappelijk relevant. Deze dierenverhalen zijn zeker geen fabeltjes. Ze doen je nadenken over je eigen houding tegenover de wereld en zijn bewoners.
Het beeld dat Tan schetst is bizar en is niet letterlijk onze toekomst. Wanneer je tussen de regels leest dan zie je wel een gevaarlijk reële dreiging. We moeten ons dringend herpakken of het ziet er niet goed uit voor onze kleinkinderen!.

Shaun Tan is geboren en getogen in Australië als zoon van een Maleisisch-Chinese vader en een Australische moeder.
Hij is een getalenteerd schrijver en schilder en is sociaal bewogen.
In een interview met The Guardian in juni 2020 vertelt hij hoe hij tijdens de lockdown verontrust observeerde hoe de dierenwereld zijn intrek nam in de stad.
Tan schreef dit boek uit schuldgevoel en uit angst voor de dieren.
Tijdens het schrijven informeerde hij zich over voedselproductie en intelligentie bij dieren en hoe meer hij te weten kwam, hoe donkerder zijn teksten werden.
Bronnen:
- Tan, S. (2018). Verhalen uit de binnenstad (1ste editie). Amsterdam, Nederland: Querido.
- Cain, S. (2020, 19 juni). Shaun Tan: “We’re not being mean to animals – but there is evil in obliviousness”. Geraadpleegd van https://www.theguardian.com/books/2020/jun/18/shaun-tan-tales-from-the-inner-city-author-illustrator
Reactie plaatsen
Reacties
Dag Conny
ik las dit boek ook en vond het net als jou een wat angstaanjagend toekomstbeeld. De mensheid moet zich inderdaad dringend herpakken. Door deze boodschap vind ik het ook goede literatuur voor jongeren. Door de gebruikte metaforen wordt de inhoud een klein beetje luchtiger gemaakt maar toch blijft het overduidelijk wat de auteur wil teweegbrengen bij zijn lezers.
Ik vind het heel mooi hoe je intertekstuele verwijzingen maakt. Je geeft het verhaal hierdoor extra dimensies, interessant!
Groetjes
Elien
Beste Conny
Ik heb dit boek nog niet gelezen maar als ik jouw mening hierover lees, is het wel degelijk een boek met een boodschap. Persoonlijk ben ik geen liefhebber van deprimerende boeken maar ik hou wel van boeken met een maatschappelijk thema. Misschien moet ik dit boek omwille van de maatschappelijke thema's toch ook eens een keertje lezen.
Bedankt voor je mooie uiteenzetting. Je hebt deze tekst echt heel mooi geschreven.
Groetjes
Els