Op hoop van zegen voor blinden en slechtzienden

Mijn kleinzoontje van vijf is slechtziend. Hij kan licht en donker onderscheiden en ook grote vormen waarnemen. Hij 'kijkt' graag naar Tik Tak, ook al ziet hij dat niet. Dat maakte me nieuwsgierig naar hoe mensen met een visuele beperking theater beleven. Via een kennis die slechthorend is heb ik jaren geleden de ondertiteling van tv-programma's ontdekt. Ondertiteling kennen we in België allemaal, maar audiodescriptie is een ander paar mouwen.

Het team van Komt het Zien! bezorgt al langer theaterplezier aan mensen met een visuele beperking in Nederland. Omdat de theaters door Corona dicht waren hebben ze nu ook theaterstukken met audiodescriptie online beschikbaar gemaakt. Naast de gesprekken en de muziek krijg je dan ook een omschrijving van wat er te zien is op het podium, bijvoorbeeld het decor, de kostuums, wie er op de scene staat en wat er gebeurt. Ik koos uit hun catalogus Op hoop van Zegen, de musical gebaseerd op het gelijknamige, oer-Hollandse toneelstuk. Zo kan ik mijn Nederlandse roots van moederszijde ook een beetje voeden. 

Ik heb de musical twee keer beleefd. De eerste keer zonder beeld, maar met audiodescriptie en de tweede keer met beeld.
Het was bij aanvang een bevreemdende ervaring om een musical enkel te horen. De voorstelling begon met 4 minuten uitleg over het decor, de personages en de locaties in het verhaal. Zonder visuele ondersteuning vergde dat veel concentratie. Vooral het sobere decor vol symbolisme kon ik moeilijk vatten. De opsomming van alle personages met hun bijzonderheden was nuttig, maar het was te veel informatie om in één keer te verwerken. 
Toen de musical van start ging werd er tussen de tekst van de acteurs door informatie gegeven over wat er te zien was op de scene. Die dubbele laag van informatie deed mij denken aan interviews op de Duitse televisie, waar je de Engelstalige gast zacht op de achtergrond hoort praten terwijl een Duitse stem de vertaling geeft op een luider volume. Naarmate het verhaal vorderde verdween dat gevoel en kon ik me overgeven aan het verhaal zonder voorbehoud. De uitstekende articulatie en gepaste intonatie van de acteurs zorgen ervoor dat ik meeleefde met de personages. Dankzij de uitgebreide omschrijvingen van de audiodescriptie had ik niet het gevoel dat ik iets miste dat van belang was voor het verhaal. Ik moest mezelf wel meer concentreren om te kunnen volgen. 

Toen ik de voorstelling de tweede keer (met beeld) bekeek vond ik het decor even vreemd als daarvoor. Ik bewonderde ditmaal de goed gekozen kostuums, maar het verhaal kreeg geen extra dimensie door de toevoeging van het visuele aspect.

Petje af voor het team van Komt het zien! dat de audiodescriptie tot stand bracht. 
Geheel volgens het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap maken zij zo cultuur toegankelijk voor mensen met een visuele beperking.