Als kind luisterde ik naar de popmuziek uit de jukebox in het café van mijn mama of de marsen van de harmonie die repeteerde in de zaal achter onze woning. Mijn opa nam me elk jaar mee naar het Jazzfestival in Breda waar ik genoot van jazzmuziek oude stijl. Mijn grootste muzikale ontdekking dank ik echter aan Chris De Maeyer, mijn leerkracht notenleer en dirigent van het Anna Magdalena Bachkoor verbonden aan de Stedelijke Academie voor Muziek, Woord & Dans Geel. Zij toonde mij de intrinsieke schoonheid van de vocale muziek uit de renaissance en de barok. Als negenjarige brulde ik uit volle borst fonetisch mee met Blondie en Plastic Bertrand, maar nog liever zong ik met mijn koorvriendinnen stukken van Lassus of Palestrina. Onze kooruitvoering van het Stabat Mater van Pergolesi was ons absolute hoogtepunt wat mij betreft. Ik was veertien, behoorlijk opstandig en volop fan van new wave, maar dit eeuwenoude meesterstuk bracht mij telkens weer in vervoering. Dat doet het nu trouwens nog steeds.
Ik was uiteraard meteen enthousiast toen onze studiegenoot en contratenor Jan Wouters vertelde dat hij op 21 maart een optreden had met live streaming waarbij hij de altpartij van het Stabat Mater zou uitvoeren in de bewerking van Bach, getiteld Tilge, Höchster, meine Sünden (BWV 1083). Ik keek enorm uit naar zijn optreden. De kwaliteit van het ensemble a en de solisten was gegarandeerd, maar ik was benieuwd hoe ik zou reageren op de Duitse tekst van psalm 51. Ik heb - als koorlid - meerdere motetten van Bach gezongen en dat bracht steeds een enorme rust over mij. De muzikale versie van Bach wijkt niet veel af van de partituur van Pergolesi en bevat meerdere delen die lijken op een mini-opera. Deze compositie is dus heel anders dan de andere psalmen van Bach.
Toen de eerste noten klonken van de intro van het Stabat Mater (in de video vanaf de 19e minuut) was ik meteen helemaal mee. De stemmen van Jan en zijn medesolist Liesbeth Devos droegen mij mee naar een andere wereld, waar een moeder diepbedroefd onderaan het kruis staat van haar geliefde zoon Jezus. Ik genoot van de dissonantie en de harmonie die elkaar afwisselen. Het onuitputtelijke verdriet van een moeder omgezet naar muziek. Wat je niet kan uitdrukken in woorden kan je wel uiten in kunst.
Ik heb enorm genoten van dit concert. Bach heeft het genie van Pergolesi gerespecteerd. In mijn hoofd klonk wel steeds de middeleeuwse Latijnse tekst, die zit in mijn geheugen geprent.
Het optreden is online nog te bekijken en dat raad ik je dan ook sterk aan!
Bronnen:
- KPSK Klassiek. (2021, 21 maart). Happy Birthday Bach! YouTube. https://youtu.be/oyS3_hPIZYM
- Pergolesi, G. B. (1736). Stabat Mater. ks4.imslp.info. https://ks4.imslp.info/files/imglnks/usimg/9/91/IMSLP256346-PMLP27633-IMSLP203736-WIMA.3d96-Score.pdf
- Preludium. (2021, 26 januari). Giovanni Battista Pergolesi: Stabat mater | Preludium – magazine voor liefhebbers van klassieke muziek. Preludium.nl. https://www.preludium.nl/giovanni-battista-pergolesi-stabat-mater
- Faas, W. (2020, 8 oktober). Bachs versie van Pergolesi’s Stabat Mater. Wim Faas. https://wimfaas.com/2014/03/21/bachs-versie-van-pergolesis-stabat-mater/
- Preludium. (2019, 23 augustus). Wie is Johann Sebastian Bach? | Preludium – magazine voor liefhebbers van klassieke muziek. Preludium.nl. https://www.preludium.nl/johann-sebastian-bach
- Wikikids. (z.d.). Marsmuziek. Wikikids.nl. Geraadpleegd op 16 april 2021, van https://wikikids.nl/Marsmuziek
- Breda Jazz Festival. (2021, 20 februari). Breda Jazz Festival. https://www.bredajazzfestival.nl/
- Bax Music. (2020, 30 april). Jazz – Geschiedenis en kenmerken van een rijke muziekstijl. Bax-blog.be. https://www.bax-shop.be/blog/muziekinstrumenten/jazz-geschiedenis-en-kenmerken-van-een-rijke-muziekstijl/
- Stad Geel. (2014). StartPagina - Academie Geel - Muziek - Woord - Dans. Stedelijke Academie voor Muziek, Woord & Dans Geel. https://amwd.geel.be/
- The Pennsylvania State University. (2017). Vocal Music in the Renaissance | MUSIC 005. PennState Behrend. https://behrend-elearn.psu.edu/elms/music005_su/node/9515
- Abib & SuperAbib. (z.d.). Algemene inleiding op de barokmuziek. UDC-gids van alle kennis & data. Geraadpleegd op 16 april 2021, van https://sites.google.com/site/udcgidsvanallekennisdata/home/hoofdtabel/78-muziek/78-03-muziekgeschiedenis-perioden-in-de-muziek/78-034-renaissance-barok/78-034-7-barokmuziek/algemene-inleiding-op-de-barokmuziek
- Blondie. (z.d.). Blondie. Blondie - Official Website. Geraadpleegd op 16 april 2021, van https://www.blondie.net/
- Sing or Swing. (2021). Plastic Bertrand. plasticbertrand.com. https://www.plasticbertrand.com/
- Koor&Stem vzw. (2020, 19 juni). Orlandus Lassus. Koorklank. https://www.koorklank.be/nl/componist/orlandus-lassus
- van Teylingen, D. (z.d.). Cappella Gabrieli - Giovanni Pierluigi da Palestrina. Cappella Gabrieli - Koor Rotterdam. Geraadpleegd op 16 april 2021, van http://cappellagabrieli.nl/palestrina.html
- Van de Ven, P. (2016, augustus). Een reflectie over het STABAT MATER, een transculturele vertelling. petervandeven.be. http://petervandeven.be/Stabat_Mater.pdf
- Classics To Go. (2016, 10 november). Componist Giovanni Battista Pergolesi. https://www.classicstogo.nl/features/componist-het-spook-pergolesi/
- Wikipedia-bijdragers. (2021b, maart 15). New wave (muziekstijl). Wikipedia. https://nl.wikipedia.org/wiki/New_wave_(muziekstijl)
- Nuss, W. (2020, 2 december). Contratenor - qaz.wiki. MediaWiki. https://denl.qaz.wiki/wiki/Contratenor
- Wouters, J. (z.d.). Jan Wouters – countertenor. jan-wouters.be. Geraadpleegd op 16 april 2021, van http://jan-wouters.be
- Wikipedia-bijdragers. (2021b, februari 26). Alt (zangstem). Wikipedia. https://nl.wikipedia.org/wiki/Alt_(zangstem)
- Koops, E. (2019, 1 december). Johann Sebastian Bach (1685–1750) – Klassiek componist uit de Baroktijd. Historiek. https://historiek.net/johann-sebastian-bach-klassiek-componist/66074/
- ensemble a. (z.d.). ensemble a. Geraadpleegd op 16 april 2021, van http://www.ensemble-a.be/
- Koninklijke Piet Stautkring. (z.d.). Happy Birthday Bach! kpsk. Geraadpleegd op 16 april 2021, van http://kpsk.be/agenda/agenda-muziek/9-muziek/252-happy-birthday-bach.html
- Cultuurcentrum Ter Vesten. (z.d.). Happy Birthday Bach! | Ter Vesten. Gemeentelijk Cultuurcentrum Beveren VZW. Geraadpleegd op 16 april 2021, van https://www.tervesten.be/klassiek/happy-birthday-bach
- van Hengel, E. (z.d.). Tilge, Höchster, meine Sünden (BWV 1083). Eduard van Hengel. Geraadpleegd op 16 april 2021, van https://www.eduardvanhengel.nl/werken/BWV_1083
- Wikipedia-bijdragers. (2020, 28 december). Motet. Wikipedia. https://nl.wikipedia.org/wiki/Motet
- Preludium. (z.d.). Wat is een partituur? | Preludium – magazine voor liefhebbers van klassieke muziek. Geraadpleegd op 16 april 2021, van https://www.preludium.nl/partituur
- Wikipedia-bijdragers. (2021c, februari 4). Compositie (muziek). Wikipedia. https://nl.wikipedia.org/wiki/Compositie_(muziek)
- Nederlandse Bachvereniging. (z.d.). Overzicht werken – Bach (Psalmen). Geraadpleegd op 16 april 2021, van https://www.bachvereniging.nl/nl/bwv/?keywords=psalm
- Devos, L. (z.d.). Liesbeth Devos. Liesbeth Devos. Geraadpleegd op 16 april 2021, van http://www.liesbethdevos.com
- Preludium. (z.d.-a). Wat is een dissonant? | Preludium – magazine voor liefhebbers van klassieke muziek. Geraadpleegd op 16 april 2021, van https://www.preludium.nl/dissonant
- Ensie. (2017, 15 maart). Harmonie. https://www.ensie.nl/klassieke-muziek/harmonie
Reactie plaatsen
Reacties