Gratis online college: hoe betaal je dat?

Ik maak graag gebruik van de veelheid aan kennis die het internet mij biedt en volg regelmatig een MOOC. 
MOOC staat voor massive open online course, dat zijn opleidingen die online beschikbaar zijn en waar iedereen vrijblijvend aan kan deelnemen. Zo'n MOOC is meestal gratis en je hebt geen specifieke vooropleiding nodig om in te schrijven. Je kan kiezen uit vele onderwerpen en de kwaliteit van het onderwijs is vaak uitstekend. De beste Amerikaanse universiteiten staan te popelen om jou hun cursussen online aan te bieden. Klinkt goed, vind je niet? Als je meer informatie wilt over MOOC's dan kan je de mini-MOOC volgen van de Universiteit Gent. 

Er zijn meerdere aanbieders van MOOC's met elk hun eigen accenten.
Coursera is één van de belangrijkste spelers op deze markt. Zij bieden enorm veel keuze. Alle cursussen zijn gratis en online beschikbaar op een pc of via een app op smartphones en tablets, daardoor is Coursera heel gebruiksvriendelijke. Voor certificaten, besloten studiegroepen, overleg met docenten en examens moet je betalen. 
Het non-profitbedrijf edX biedt gratis cursussen aan van wereldvermaarde universiteiten , waaronder MIT en Harvard, maar ook KU Leuven. 
Udacity richt zich vooral op ICT en programmeren en is niet altijd gratis, maar hun cursussen zijn wel uitstekend.
FutureLearn richt zich op een breed gamma van cursussen, maar je moet voor extra diensten en voor sommige MOOC's betalen.

MOOC's hebben ook nadelen. Omdat het zo vrijblijvend is, maakt maar een klein deel van de ingeschreven cursisten de opleiding af. Nederlandstalige MOOC's vind je zelden. De organisatoren vermelden vaak dat je na het slagen voor een examen het certificaat kan laten omzetten in studiepunten bij je hogeschool of universiteit, maar dat dat klopt meestal niet. Een doel waar MOOC's zich op zouden richten is het aanbieden van onderwijs aan studenten in achtergestelde gebieden, helaas blijkt uit onderzoek dat vooral welgestelde studenten uit rijke landen deelnemen aan deze online opleidingen. Studenten in minder ontwikkelde gebieden hebben vaak niet de technologische mogelijkheid of de juiste voorkennis om succesvol te kunnen deelnemen aan een MOOC.

Half maart 2020 gingen de Belgische scholen, hogescholen en universiteiten fysiek dicht en moesten we massaal overschakelen naar afstandsonderwijs. Coursera was er als de kippen bij om hun 'Coursera for Campus' aan te bieden om hoogleraren in nood te redden. 
In maart 2020 namen 30 instellingen deel aan dit programma, dat aantal steeg tot 3700 instellingen 5 maanden later. Dit was immers een snelle oplossing voor hogescholen en universiteiten.
Flitsende, kwaliteitsvolle cursussen die gratis online beschikbaar zijn. Het lijkt te mooi om waar te zijn ... en dat is het ook. Uiteraard moet je daar op één of andere manier voor betalen. De universiteiten die hun cursussen aanbieden doen dit onder andere om naambekendheid op te bouwen. Daarnaast verdienen ze ook wanneer je (betaalde) extra diensten bestelt. Wat ze vooral van ons willen: onze data! Onderwijstechnologen gebruiken de informatie van de gebruikers van dit platform om uit te zoeken hoe ze onderwijs kunnen verbeteren. Wanneer deze informatie valt van buitenlandse aanbieders, dan kunnen onze eigen instellingen die niet meer gebruiken om zichzelf bij te schaven of om ze te delen met hun partners. Bovendien houden deze buitenlandse organisaties geen rekening met de Europese regelgeving inzake privacy. De MOOC's worden vaak aangeboden in samenwerking met grote, commerciële bedrijven die diezelfde data ook in handen krijgen. 

Gelukkig werken verschillende Europese universiteiten samen aan Epicur (European Partnership for Innovative Campus Unifying Regions), een betrouwbare digitale omgeving waar ze kunnen samenwerken. De Europese Commissie en Erasmus+ steunen dit project. In hun cursussen willen ze de Europese waarden tot hun recht laten komen, zonder commerciële (neven)doelen. Ik ben benieuwd wat Epicur ons op termijn te bieden heeft.